A mañá do último día da XXI Festa do Esquecemento os romanos andan axitados. Non é pola batalla. Os romanos darán o seu adeus a Adolfo Gómez, o último deles en subir á barca de Caronte. “Roma, Roma, Roma!”, berra a lexión capitaneada por Décimo Xuño ao chegar á Praza Maior cando se lles unen familiares de Adolfo, romanos tamén. As galas e os tambores romanos enxugan as súas bagoas. A mañá do último día o Esquecemento anda axitado. Non é pola batalla. A noite foi longa e o campamento tivo que pechar as portas para conter a avalancha festeira. As vestais ofician os bautizos de novos castrexos ante a mirada do párroco que toma un café ás portas da Igrexa Nova rematada a misa. É domingo, último día da Festa que rende tributo aos seus deuses, recibe novos membros do clan, e se precipita cara o remate no río.
Ao mediodía hai tregua. No campamento celébrase o último banquete. O mercado bule e bulirá aínda máis pola tarde. A xente achégase curiosa, tamén algo inqueda. Ninguén quere perder detalle do cruce do río, da última versión dun conto que xa saben como acaba. Mais o que importa non é o final, son os matices, o exército antes da batalla, as personaxes, o augur romano e o bruxo celta. As romanas e os romanos, coas súas galas, instálanse do outro lado do río. Empeza a disputa entre o soldado e o sacerdote sobre os perigos de cruzar ese río do esquecemento. Desta parte os castrexos esperan, é unha historia romana. Décimo Xuño, só, levando o estandarte, cruza. Venceu ao Lethes. Cruzan os romanos. A xente garda silencio. Espera, como os castrexos...
O público enche as beiras do Limia entre a pasarela e o campamento. Despois, o parque, campo da batalla. Castrexos e romanos rétanse. Silencio. Chocan. Algún susto no público. Morre o Betáin a mans de Décimo Xuño. Cesa a batalla e fica unha morea de cadáveres de castrexos. Levan o corpo do Betáin. Hai aplausos. Décimo Xuño recibe a coroa. Fin da representación. Os castrexos levántase do chan. Aplauso final. Quedan unhas horas de Festa e os clans castrexos, o público e as romanos e os romanos volven ao campamento.
O río volve quedar a un lado. O Limia, que se limpou para a ocasión polas brigadas de Tragsa, tamén recupera a calma, a soidade. O Limia esmorece sen présa, como pasan as cousas na Limia. Leva séculos sempre así, e sempre aí. É o río do que non era preciso acordarse. Tivo peixes, ras, augas limpas a mares. E hoxe, de cando en cando, alguén (a Confederación, un poeta, un grupo ecoloxista, unha consellería, unha festa...) acordan limpalo, renderlle homenaxe en vida, reclamalo como fonte da Limia. Sen Limia non hai Xinzo, nin comarca que valga. Dous mil e pico anos despois, o río representa un novo reto, un Lethes no que polo de agora ninguén se atreveu a mollar os pés.
Despois a xente encheu o mercado, e as beirarrúas ao paso do último desfile, e as rúas dos viños e ao fin, xa noite, o campamento para gozar por fin do lume (con moitas precaucións). O Esquecemento regresou con forza e cunha idea de se re-inventar metida nos miolos da nova directiva.
